افتادگی مثانه چه مشکلاتی در پی دارد؟

مثانه یک عضو توخالی در ناحیه لگن می باشد که ادرار در آن ذخیره می شود. هنگامی که حجم مشخصی از مثانه از ادرار پر شد، گیرنده های عصبی مثانه پیام هایی به مغز می فرستند و فرد احساس می کند که باید ادرار کند تا مثانه اش خالی شود.

در زنان قسمت جلویی واژن به عنوان پشتیبان مثانه محسوب می شود. این دیواره با افزایش سن ضعیف و شل می شود. همچنین عواملی مانند زایمان می تواند باعث آسیب رساندن به بخشی از دیواره واژن شود و مثانه افتادگی پیدا کند.

افتادگی مثانه مشکلات زیادی برای زنان ایجاد می کند، از قبیل بی اختیاری ادرار (نشت ادرار در اثر عطسه و سرفه).

انواع افتادگی مثانه بر اساس شدت آن

افتادگی مثانه که به آن فتق مثانه هم می گویند، بر اساس میزان بر آمده شدن مثانه به درون واژن به چهار دسته تقسیم می شود:

درجه 1 (خفیف) : در این حالت تنها قسمت کوچکی از مثانه به درون واژن بر آمده می شود.

درجه 2 (متوسط) : مثانه به اندازه ای افتادگی دارد که وارد دهانه واژن می شود.

درجه 3 (شدید): مثانه از دهانه واژن خارج شده و بیرون می زند.

درجه 4 (کامل): کل مثانه به طور کامل از واژن خارج می شود که معمولا همراه با افتادگی سایر عناصر لگنی است، مانند افتادگی رحم، رکتوسل (بیرون زدگی بخشی از رکتوم به درون واژن) و انتروسل (نوعی فتق حاوی روده)

ارتباط افتادگی مثانه با یائسگی

افتادگی مثانه با یائسگی ارتباط تنگاتنگی دارد. قبل از یائسگی، به دلیل ترشح هورمون استروژن، عضلات در اطراف واژن بسیار محکم نگه داشته می شوند، اما با شروع یائسگی و کاهش ترشح هورمون استروژن، عضلات شل شده و ضعیف می گردند.

علل ایجاد افتادگی مثانه

- زایمان طبیعی: زایمان طبیعی یکی از مهم ترین علل افتادگی مثانه است. زایمان طبیعی سبب اعمال فشار زیاد به ماهیچه های واژن می شود. این ماهیچه ها مسئول نگهداری مثانه هستند. زایمان های طبیعی پشت سر هم بیشتر موثرند.

- یائسگی : استروژن هورمونی است که باعث محکم و سفت نگه داشتن ماهیچه های اطراف واژن می شود و کاهش ترشح استروژن در زمان یائسگی عاملی برای افتادگی مثانه است.

- اعمال فشار بر مثانه: عواملی مانند بلندکردن اجسام سنگین، زور زدن هنگام اجابت مزاج، داشتن یک بیماری طولانی‌مدت که با سرفه همراه بوده، ابتلا به یبوست مزمن همه از عواملی هستند که می توانند به عضلات لگن آسیب بزنند.

علایم بروز افتادگی مثانه

- اولین علامتی که زنان مبتلا به افتادگی مثانه با آن روبرومی شوند، وجود بافت توپ مانند در قسمت واژن است.

- احساس ناراحتی و درد در ناحیه لگن

- بافت بیرون زده از واژن (این بافت ممکن است همراه با درد و خونریزی باشد)

- مشکل هنگام ادرار کردن

- احساس دفع ناقص ادرار (احساس می کند پس از ادرار، مثانه کاملا خالی نشده است)

- بی اختیاری ادرار (نشت ادرار در طی عطسه و سرفه)

- عفونت ها ی مکرر مثانه

- مقاربت دردناک

- کمردرد

- احساس پری یا فشار در قسمت لگن و واژن، به خصوص وقتی فرد برای مدت زمان طولانی بایستد.

عوامل خطر افتادگی مثانه

- زایمان طبیعی: زنانی که چند بار زایمان طبیعی داشته اند، شانس بیشتری برای افتادگی مثانه پیدا می کنند.

- افزایش سن : به دلیل کاهش هورمون استروژن در یائسگی، خطر افتادگی مثانه بالا می رود.

- زنانی که عمل هیسترکتومی داشته اند، یعنی رحم خود را درآورده اند، به دلیل ضعف در نگهداری مثانه که توسط رحم انجام می شود، شانس خود را برای ابتلا به افتادگی مثانه افزایش می دهند.

- ژنتیک : برخی از زنان به طور ارثی، بافت پیوندی ضعیف تری دارند و همین امر شانس ابتلا به افتادگی مثانه را بیشتر می کند.

پیشگیری از افتادگی مثانه

- ورزش کنید. اگر به طور منظم ورزش کنید و تمرینات کژل  (kegel exercise)را انجام دهید، شانس خود را برای ابتلا به افتادگی مثانه کاهش می دهید. این نوع تمرینات، عضلات لگن را قوی می کنند. انجام این تمرینات به خصوص بعد از زایمان(به دلیل جلوگیری از شل شدن عضلات) حتما توصیه می شود.

- یبوست را جدی بگیرید و حتما آن را درمان کنید. از غذاهای سرشار از فیبر استفاده کنید و آب زیادی بنوشید تا از یبوست جلوگیری کنید.

- از بلند کردن اجسام سنگین و فشار آوردن به کمر و لگن خود خودداری کنید.

- سرفه و عطسه خود را سریعا درمان کنید و سیگار مصرف نکنید، زیرا مصرف سیگار سبب سرفه می شود.

- وزن اضافی خود را کاهش دهید. اضافه وزن به عضلات لگن فشار می آورد.

تمرین کژل برای افتادگی مثانه

با این تمرین، عضلات لگن که از مثانه نگهداری می کنند، محکم و سفت می شوند. با محکم شدن عضلات لگن، شانس ابتلا به افتادگی مثانه کاهش می یابد.

برای انجام این تمرین ورزشی موارد زیر را انجام دهید :

- ماهیچه های لگن خود را سفت کنید (ماهیچه هایی که سبب متوقف کردن ادرار می شوند)

- این انقباض را به مدت 5 ثانیه نگه دارید و سپس برای 5 ثانیه آزاد کنید.

- این کار را آنقدر انجام دهید تا بتوانید عضلات لگن را برای مدت 10 ثانیه نگه دارید.

- این تمرین را 10 بار در روز انجام دهید تا با تکرار آن بتوانید عضلات ناحیه لگن را محکم و قوی کنید.

این تمرین موفق ترین تمرینی است که برای سفت شدن عضلات ناحیه لگن پیشنهاد می شود. این تمرین به راحتی، در هرزمان و مکانی قابل انجام است، حتی سر کار، روی مبل و یا زمانی که مشغول استراحت هستید.